AĞIZ BAKIMI NEDEN GEREKLİDİR ?

Sindirim sistemimizin giriş kapısı olan ağızımızın hastalanmaması için düzenli ağız bakımı gereklidir. Ağızımıza giren her madde ile birçok bakteri, virüs ve diğer mikroorganizmalar ağız ortamına taşınmış olur ve büyük bir kısmı sindirim sisteminin diğer bölgelerinde etkisiz hale getirilir veya kullanılır, sonunda da dışarı atılır. Ancak doğumda anneden, daha sonra ise gıdalardan edinilen bakteriler yaşam şartlarının elverişli olması nedeniyle ağız ortamında çoğalırlar. Mikropların çoğalması aynı zamanda çeşitlenmelerine yol açar ve sayıca artan, çeşitlenen mikroplar artık vücudumuz ile iyi geçinmek ve bir dengede kalmak yerine, vücut savunmamızın baş edemeyeceği çeşitlilik ve sayı ile en zayıf olduğumuz noktalardan başlayarak vücudumuza zarar verirler. Bu en zayıf olduğumuz noktalardan biri de diş ile dişetlerimizin birleştiği alanlardır.

Ağız ortamında zaten var olan mikropların bu şekilde hastalık yapıcı (patojen) hale geçmelerini engellemenin birinci yolu çoğalmalarını ve çeşitlenmelerini engellemektir. Ağız bakımının amacı bu mikropların besin zincirlerinin kırılması ve oluşan mikrop birikintilerinin/kümelenmelerinin dağıtılmasıdır.

MİKROPLAR AĞIZDA NERELERDE BULUNUR, NERELERİ DAHA FAZLA SEVERLER ?

Genel olarak kuytu bölgelerde organize olarak kümelenmeyi severler. Ancak ağız içinde dişetlerinin üzerinde, sert ve yumuşak damakta, yanakların iç yüzeylerinde, dişler ve protezler üzerinde dilin sırtında, kısacası her yüzeyde, özellikle de diştaşlarının üzerinde bulunur. Doğal olarak hareketli yüzeylerde barınmaları zordur. Ancak dilin üst yüzeyi, ya da dil sırtı bir istisnadır, zira hareketli olmakla birlikte içerdiği girinti ve çıkıntılar mikroplar için ideal korunma alanları oluşturur . Dişlerin yüzeyinde biriken mikropların göz ile görünmesi mümkün değildir. Bu nedenle boyanarak yerleri tespit edilebilir.

Dişlerin yüzeyleri dikkate alındığında,  çiğneme alanındaki kıvrımlar, dişler arası bölgeler ve dişeti ile dişin birleştiği alan en fazla biriktikleri ve kümelendikleri alanlardır. Kuytu yerler listesine implantların çevreleri,   protezlerin girinti ve çıkıntıları ile protezlerin dişlerle birleştikleri sınırları da eklemek gerekir.  Sonuç olarak mikroplar rahatsız edilmeden birikebildikleri bölgeleri tercih ederler.

AĞIZ BAKIMI NASIL OLMALIDIR ?

Ağız bakımı mikropların kümelenmesini önlemeye yönelik temizlik işlemleridir. Kümelenmenin getireceği zararları bertaraf edebilmek için  aksatmadan, düzenli olarak yerine getirilmelidir.

Ağız bakımı dişlerin ve dişetlerinin fırçalanması, dişler arası yüzeylerin temizliği, dil yüzeyinin kazınması, implantların ve köprü altlarının temizlenmesi işlemlerinden oluşur. Bazı hastalıklarda bu işlemlerin etkinliğini artırmak için ağız gargaraları da kullanılır, ancak bu özel durumların diş hekimi ile birlikte kararlaştırılması gerekir.

DİŞLERİMİ NASIL FIRÇALAMALIYIM ?

Fırçalamanın her ağıza uyan tek bir yöntemi yoktur.  Dişlerin şekline, dişetinin kalınlığına, var olan protezlerin tipine ve ağızın yapısına göre her bireye özgü fırçalama tekniği belirlenir. Bu konuda hekiminize danışınız. Genel olarak dişlerle ve implantlarla birlikte dişetlerinin ve dişlerin çiğneme yüzeylerinin de fırçalanması gerekir. Kullanılacak fırçanın özelliklerinin de hekiminiz tarafından belirlenmesi gerekir. Fırçanın şekli ve sertliği size özel belirlenmesi gereken bir durumdur.

DİŞLERİMİ KAÇ DEFA FIRÇALAMALIYIM ?

Günde iki kez fırçalamak sağlıklı ağızlar için yeterlidir. Sabah kahvaltıdan sonra, akşam ise yemekten sonra değil, hemen yatmadan önce fırçalamak önemlidir. Nemli ve sıcak bir ortam olan ağızda mikrop birikintileri için elverişli olan şartların uyumadan önce ortadan kaldırılması gerekir. Ancak ameliyat sonrası veya hastalık alevlenmesi gibi durumlarda fırçalama sıklığı değiştirilebilir. Burada yine diş hekiminin tavsiyesi önemlidir.

DİŞLER ARASI YÜZEYLERİN TEMİZLİĞİ

Normal şartlar altında dişlerin aralarına gıdaların takılmaması, en azından sıklıkla takılmaması gerekir. Gıdalar dişlerinizin arasına sıklıkla takılıyorsa diş hekiminizle görüşmekte yarar vardır. Ancak dişlerinizin arasına hiçbir şey takılmasa da bu araların temizlenmesi gerekir. Diş fırçası ile dişlerin arasına yeterince girilemez ve dişlerin şekline göre bu araların temizliğinde diş ipleri veya dişler arası fırçalar kullanır.

Genel kural olarak ön dişlerin aralarının diş ipi ile arka dişlerin aralarının ise dişler arası fırça ile temizlenmesi yerindedir. Diş iplerinin ve dişler arası fırçaların çeşitleri ve farklı kalınlıkları vardır. Sizin dişlerinize hangisinin uygun olduğunun belirlenmesi için diş hekiminize danışınız. Bazı durumlarda aynı ağızda farklı çaplarda iplerin veya fırçaların kullanılması gerekebilir.

Ara yüz bakımı günde bir kez, akşam fırçalamasının ardından yapılmalıdır.

DİLİN ÜST YÜZEYİ NASIL TEMİZLENİR ?

Dilin sırtı mikroplar tarafından kümelenmek için sevilen bir bölgedir.  Dil yüzeyindeki tat alma ve gıdaları yönlendirme için bulunan girinti çıkıntılar aynı zamanda mikropların oluşturdukları koloniler için rahatsız edilmeden ve bozulmadan varlıklarını sürdürebilecekleri ortamları oluştururlar.

Dil sırtının kazınarak temizlenmesi bu kümelenmeleri dağıtır ve bu bölgelerden dişlere bulaşabilecek mikropların sayılarını azaltır. Dil sırtının kazınabilmesi dil sırtı kazıyıcıları vardır.

Dişlerin fırçalanması ve ara yüzlerinin temizlenmesi sonrasında günde bir kez yapılacak kazıma işlemi ağız içi mikropların hem sayısını asgari seviyede tutmaya yardımcı olur, hem de ağız kokusunun engellenmesinde etkili bir yöntemdir.

KÖPRÜ ALTI İPİ NEDİR ?

Köprü protezleri eksik olan dişlerin yerine kullanılan protezlerdir ve sıklıkla birbirinden uzak iki dişin arasına yapılan köprü dişlerinden oluşur. Altında diş olmaması nedeni ile köprünün altının da temizlenmesine gerek olmadığı düşünülmekle birlikte köprü altında biriken mikroplar tüm ağız için bir tehdit oluşturur. Bu nedenle aralarında diş ipinin girebileceği boşluk olmayan bu bölgelerin özel köprü altı ipleri ile temizlenmesi gerekir.

DİŞ İMPLANTLARI İÇİN AĞIZ BAKIMI GEREKLİ Mİ ?

Diş implantları doku dostu metaller ile kaybedilmiş dişlerin yerine yerleştirilen yapay diş kökleridir. Sıklıkla birkaç parçadan oluşmaları ve üzerlerinde protez taşımaları nedeni ile doğal dişlerden daha özenli bakım gerektirirler.

DİŞ DUŞU NEDİR ?

Diş duşu diş arası temizliğine yardımcı kesintisiz veya fasılalı su fışkırtan cihazlardır. Fışkırttıkları su huzmesi dişler arasında sıkışan birikintilerin bir kısmını çıkartabilir, ancak dişler arası yüzey temizliğinin yerini tutmaz.

AĞIZ GARGARALARI VE SULARI NE İŞE YARAR ?

Ağız gargaraları ve sularının bir kısmı mikrop birikintileri ile kimyasal olarak savaşmak için gereklidir.  Kimyasal yapılarına göre etkinlikleri farklıdır.  Bazıları ise dişler ve protezler iyi fırçalanmadan kullanıldığında yüzeysel bir renk değişikliğine neden olur. Hangi gargaranın, hangi sıklıkla kullanılacağına ağızınızın ve hastalığınızın durumuna göre diş hekiminiz karar vermelidir.

KÜRDAN KULLANIMI GEREKLİ MİDİR ?

Kürdan ile dişlerin arasına sıkışan gıdaların çıkartılması zorunlu haller dışında gerekli değildir. Kullanılacaksa ayna karşısında dişlerin arasındaki dişetine zarar vermeyecek şekilde uygulanmalıdır. Diş arası temizliğinde dişler arası fırçasının kullanımı daha etkilidir.

KARBONAT VE TUZLU SU GİBİ GARGARALAR İŞE YARAR MI ?

Hayır

KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ AĞIZ BAKIMI ?

Günümüzde ağız bakımı esas olarak dişlerin, diş aralarının, dişetlerinin, dil sırtının temizlenmesi ile geçekleştirilmektedir. Ancak her bireyde dişlerin konumları, dişetlerin kalınlığı, diş aralarının genişliği ve bireyin el becerileri farklılık göstermektedir.  Ağız bakımı gereçlerinin çok çeşitli olduğu günümüz dünyasında hangilerinin kişiye uygun olduğunun belirlenmesi ve kullanımının gösterilmesi gerekir. Hatalı kullanım ağız bakımından arzu edilen verimin alınamamasına veya bakım yapıldığı sanılırken dişetlerine zarar verilmesine neden olabilir. Bu konuda en sağlıklı bilgi diş hekiminden alınabilir. Reklamlar ve sosyal medyadan ancak ortalama bilgiler edinilebilir.